De INZENDINGEN

In de afgelopen periode konden Amsterdammers hun inzending insturen. Er zijn gedichten, spoken-word-teksten, liederen, een beeldverhaal en beeldende kunst ingestuurd. We zijn blij met én trots op de volgende geselecteerde Amsterdammers:

Wilma van den Akker, Jean Banchet, Fredie Beckmans, Angelo Berti, Mascha Boeser, Marcel Bergmeijer, Maarten Douwe Bredero, Jetty Dame, Aline Gielkens, Monique van de Griendt, Jeannette de Haan, Peter van Helden, Roxanne Hellevoort, Ferry de Jongh, Linda Maters, Willem Rasing, Lennart Roubos, Niek Satijn, Gerard Scharn, Una Skulic, Onno-Sven Tromp, Brigitte Vonck-Makkinje, Aristide Weitenberg, Jeroen van Wijk en Paul Zwarenstein.

Hun werk was te zien en horen tijdens de Beeldentour op 11 oktober 2025. Hieronder staan de teksten en beeldende kunst. Eind november komt het boek uit. In dit boek staan zijn alle teksten en beeldend werk, ingeleverde uitspraken van de deelnemers en de foto’s van het event. U kunt het boek bestellen door 10,- euro te storten op banknr. NL 25 RABO 03 19 13 40 67 t.n.v. stichting Huis van Verbinding o.v.v. boek, jouw naam en postadres.

Deze dichters, zangers en beeldend kunstenaars zijn geselecteerd voor de Beeldenstorm Amsterdam 750: (op alfabetische volgorde)

gedicht van Wilma van den Akker over Temperantia (matigheid)
gedicht van Jean Banchet over Vigilantia (waakzaamheid)
foto van schilderij van Fredie Beckmans
gedicht van Marcel Bergmeijer over Temperantia
schilderij van Angelo Berti over Amsterdam
gedicht van Mascha Boeser over Prudentia (wijsheid)
gedicht van Maarten Douwe Bredero over Prudentia
gedicht van Jetty Dame over Prudentia
lied van Aline Gielkens over Wijsheid
gedicht Monique van de Griendt over Justitia (rechtvaardigheid)
gedicht van Jeannette de Haan over Rechtvaardigheid en Vrede
gedicht van Peter van Helden over Temperantia
gedicht van Roxanne Hellevoort over Matigheid
smoelenmatrix van Ferry de Jongh
beeldverhaal van Linda Maters
beeldende kunst van Willem Rasing over Temperantia
gedicht van Lennard Roubos over Prudentia
gedicht van Niek Satijn over Prudentia
gedicht van Gerard Scharn over Vigilantia
gedicht van Una Skulic
gedicht van Onno-Sven Tromp over Prudentia
gedicht van Brigitte Vonck-Makkinje over Temperantia
gedicht van Aristide Weitenberg over Temperantia
gedicht van Jeroen van Wijk over Vigilantia
gedicht van Paul Zwarenstein over Justitia

Wilma Van den Akker:

Wat de Matigheid ziet / door de ogen van Temperantia

Merk toch hoe sterk

Er is een straat in deze stad

in elke stad op deze wereld

een lange straat waar mensen

als honden etalageruiten aflikken

Er golft een stroom tassen door

tassen met schoenen en kleren die,

de ogen gelukzalig gesloten, zoetigheid

zuigen uit zakjes met wegwerprietjes

De hele handel is geraffineerd, vezels afkomstig

uit duizenden plantages, verzameld, gesponnen

draden tot stof geweven en genaaid in Bengalen

knopen hier te lande ontworpen, met de hand aangezet

Aan het eind van de dag wordt de stroom breder, de straat wijder

een estuarium spuwt tevreden tassen uit naar stationsoceaan en

parkeergarages. Verkeersslagaders stuwen verpakkingen door vertakkingen

naar huis, waar uitpakken een feest, maar de volgende morgen ontwaken zij

ledig onbevredigd

zuigt het marktmoeras hen ongemerkt

krachtig terug

Motivatie van Wilma van den Akker:

Wat Temperantia (de Matigheid) ziet vanaf het dak van het koninklijk paleis op de Dam, bij mijn gedicht ‘Merk toch hoe sterk’? Zij moet daarvoor wel achteromkijken.

Ik schreef het gedicht ‘Merk toch hoe sterk’ uit ergernis over hebzucht/koopziekte. Zonder deze eigenschappen zou de wereld er naar mijn mening veel mooier uitzien. Het is of alles in het teken staat van commercie en ‘branding’. Mensen raken verblind door schone schijn en verslaafd aan merken. Fast fashion is bedoeld om zoveel mogelijk te verkopen met als gevolg reusachtige bergen waardeloos afval in de vorm van afgedankte textiel. Het is nooit genoeg helaas.

Wat vroeger een prachtig postkantoor was, tegenover het Paleis, is nu Magna Plaza, een centrum voor Fashion en Shopping; Food en Drinks.

Deze vier woorden spreken voor zich. Het zijn de woorden waar deze tijd om draait, niet om Wijsheid, Rechtvaardigheid, Matigheid en Waakzaamheid. De stemming van mijn gedicht is daarom kritisch, zelfs wat bitter. Had Temperantia maar meer invloed, dan zouden bezittingen, geld en macht eerlijker verdeeld zijn.

Jean Banchet:

Waakzaamheid

Vanaf mijn plaats boven fronton Paleis

Kijk ik eeuwenlang naar het westen

Gevaar komt over zee, maar ook kansen

Ik ben Vigilantia de waakzame vrouw

Bescherm stad met helm op

Altijd alert op dreigend gevaar

Maar vooral op onverwacht verdienen

De stad is groot en machtig geworden

Dankzij mijn kennis van verre gebieden

Dankzij mijn inzicht in verdienmodel

Mensen gaan handeldrijven

Spullen van weinig waarde

Verzameld over zee

Kostbaar in pakhuizen gestapeld

Resultaat: een grachtengordel

Ultiem toonbeeld van voorspoed

Maar slavenhandel is uitbuiting

Pervers verdienmodel

Dat heb ik nooit bedacht

Slaven gekidnapt en ontheemd

Koopwaar op markt gekocht

Vernederd in koloniën, dienstbaar

Voor Amsterdams welvaart

De stad bewust maken

Daarin heb ik helaas gefaald

Mensen blijven onverschillig

Varen liever in maffe boten

Vergapen zich dik tevreden

Aan grachtenpanden

De blikken strak naar binnen gericht

Wat valt buiten stad nog te beleven?

Moedeloos word ik daarvan

Ver vooruit kijk ik naar kansen

Zie in Valkenburg ruïne van toren staan

Hoog tijd dat die verdwijnt

Weerspiegelt gebrek aan cultuur

Die regio heeft elan nodig

Niet blijven rondhangen in bouwval

Genoemd naar Wilhelmina

Haar sporen verdiend

Een kunstenaar uit Amsterdam

Bleef onopgemerkt door publiek

Als student hakt hij beeld in mergelgroeve

‘De Opwekking van Lazarus’

Hij was keerpunt in Nederlands literatuur

Schreef Terug naar Oegstgeest

Jan Wolkers terug naar Valkenburg

Naar zijn mergelgroeve

Kiem van Turks Fruit

Met toren van roestvrij staal en glas

Zoals zijn beelden

Transparant en terrible

Als hij zelf was

Met dwarse ideeën en meeslepend verhaal

Bescheiden en onbeschaamd tegelijk

Amsterdam brengt Valkenburg elan

Laat wethouders koppen bij elkaar steken

Daar ga ik in waakzaamheid op toezien

Een toren voor Wolkers in de wolken

Voor de toerist een glazen lift

Om te zien en gezien te worden

Motivatie van Jean Banchet:

Als niet Amsterdammer heb ik in de loop der jaren een bijzondere band met stad gekregen. Het begon halverwege de zeventiger jaren. Ik werd als dienst weigeraar tewerk gesteld in een leefgroep in het jongereninternaat in de van Eeghenstraat. De betrokkenheid van collega’s was een verademing na de formele omgangsvormen uit mijn mislukte Leidse studie. Collega’s volgden soms deeltijdonderwijs. Ik wilde erbij horen en ook deeltijdonderwijs volgen. Uiteindelijk studeerde ik af met een eerstegraad lesbevoegdheid aan de voorloper van de Hogeschool van Amsterdam.

De rijkdom van Amsterdam is gedeeltelijk te danken aan de slavenhandel in Oost-Indië vanaf de 17e eeuw. Weinig Amsterdammers zijn zich daarvan bewust.

Amsterdammers zijn trots op hun stad, die alles te bieden heeft. Sommigen komen niet meer buiten de eigen stad. Tevredenheid met het dagelijks leven ontaardt soms in arrogantie. Publiek komt maar naar ons toe. Zelf Iets uitdragen is overbodig. Dit thema komt terug in mijn gedicht ‘Waakzaamheid’.

Fredie Beckmans schildert tijdens de Beeldentour

(foto van Huub Zeeman)

Marcel Bergmeijer:

Temperantia

Ik hoop dat het zwaard van justitie alleen decentste criminelen treft,

niet elke schelm heeft een helm, niet elke schobbejak begeeft zich op en om Damrak. Voorzichtigheid is geboden, wijsheid voor de snoden van aard,

Prudentia is het die je met doordringende ogen aanstaart.

Weest op uw hoede, er is rook en vuur in overvloede.

Temperantia is uw tweede natuur, iedere impulsieve gretigaard is onder invloed van de eerste. Bezint eer ge begint, weest u gewaar wie u bemint. Tezamen met de zeven werken van barmhartigheid wordt dit een mooie uitkomst, mits goed nageleefd.

Tel daar de tien geboden plus de elfde voor uw goede inzet bij op; gij zult genieten, ervan uitgaande dat 99% van de mensen zich hier aan houdt en uzelf zeker. Genieten, u allen die welwillend zijn. Ik zou er toch maar wat verzekeringen op afsluiten, gezien men niet zeker is. Gedraagt u zich dan wordt u niet in verzekering gesteld.

Wees voorzichtig, dan raakt u niet van de wijs, zijt waakzaam voor de waakvlam, matig uw temperament, het is fijn als u er morgen ook nog bent.

Motivatie van Marcel Bergmeijer: omdat ik het een uitdaging vind en omdat ik altijd schrijf over de stad.

Angelo Berti (Jordaandichter 2023)

A M S T E R D A M…………………Vrije S T A D aan de A m s t e l

In jouw S c h a t k a m e r ben ik de tijdperken langs gegaan………..

Vanaf jouw S t i c h t i n g toentertijd……..tot eeuwen na Middeleeuwen.

Jouw G e e s t van Handel en Vrijheid ging reeds vroeg in de D a g e r a a d over de Wereldzeeen.

met Hollandse B e u r s —en V r ij h a n d e l s —I D E E E N inzake Oosterse specerijen, Japanse prenten en Chinese keramiek.

A M S T E R D A M ! “City of Liberty”…..Historische Stad der bevochten V R IJ H E I D & G E R E C H T I G H E I D.

Jouw aandelen in vrij-uit-spreken dragen bij tot de betovering van morgen en overmorgen

Jouw driehoek van Onderwijs Kunsten en Wetenschappen overstijgt gisteren en eergisteren.

De dorst van het weerzien met jou, Oh M O K U M , transcendeert `s mensens driften en drangen.

Zoals de Nederlandse V r ij h e i d s d r a n g ben JIJ, als wereldse stad, de Zoeker naar `t nooit behaalde,

ben JIJ de Strever naar `t W A R E W E Z E N & Z IJ N , temidden van het mondiale repeteergeweer der Machtsblokken,

Mogen JUSTITIA (de Rechtvaardigheid), FORTITUDO (de Moed), TEMPERANTIA (de Matigheid) en PRUDENTIA (`t Verstandig Zijn),

de 4 meest omvattende re-emergente Deugden zijn van een Verenigd Europa en onze fiere S T A A T – van – Z IJ N.

A m s t e r d a m

12 XII 2024

Mascha Boeser:

Prudentia – Wijsheid

Een stad ligt aan de voeten van de nacht

in de verte gloort een nieuwe dag

De Dam gaapt en rekt zich uit – direct

begint de tijd te stromen tussen vingers door

Snelt voort als ’t water in de grachten

als auto’s door de straten razen de gedachten

Als Amsterdam ontwaakt begint de jacht

Al gauw mieren de mensen door de straten

Terwijl de uren hun leven als een sneltrein

verlaten, maalt de mallemolen door

Het paleis als een statige schim in de stad

Standbeelden staan op het hemelse dak

Onder hen vier vrouwen – op elke hoek één

Hun deugden gedrapeerd om schouders van steen

Een van de hen opent haar ogen

Prudentia is haar naam,

wijs en voorzichtig haar gaven

Het ochtendlicht doet haar plicht ontwaken

De slang om haar arm als een behoedzame wachter

haar spiegel schijnt op tijd voor en achter

Het zilver toont ons ware gelaat

Onder haar marmeren blik glijdt het leven voorbij

de lichte zeden van deze stad der steden

Waar de tijd voortsnelt, altijd schaaft en schuurt

Zijn haast blust in de harten het vuur

Het mededogen als as in de wind

Want levens die alleen de oppervlakte beroeren

raken geboeid door snelheid – door spoed beslopen

en zachte zielen blijven gesloten

De grijze dame leegt daarom haar armen

haalt haar rokken op – maakt haar voeten vrij

En klimt hoog naar de toren die de tijd draagt

Sust de wijzers van de klok tot de baan van de zon staakt

De stad stopt, de keien zwijgen – alleen een schreeuw

van een meeuw doorklieft de lucht

Elk moment een hartenklop – de ruimte ruist in oren

Zodat de rust zelf kan stilstaan – voelt wat het hart wil slaan

Stil het schreeuwen en hoor haar bede

want ogen die alleen de toekomst zien

Zijn blind voor het heden

Dus verlies de tijd uit het oog, blijf je hart trouw

Want als de wereld stopt, wat beweegt jou?

Motivatie van Mascha Boeser:

Ik woon en werk in Amsterdam, een stad die voortdurend in beweging is. Als hypnotherapeut en docent yoga en meditatie kijk ik vaak met een andere blik: traag, luisterend naar wat niet meteen hoorbaar is. Misschien is dat ook wat de beelden op het Paleis doen—stil staan, en toch alles zien. De vier figuren boven op de Dam hebben de stad eeuwenlang gadegeslagen. Ze zagen schepen vertrekken en terugkeren, revoluties, stille ochtenden en toeristenstromen. Ik stel me voor dat ze niet alleen toekijken, maar ook fluisteren. Niet in woorden, maar in een taal van houding, blik en tijd.

Mijn motivatie om mee te doen aan Beeldenstorm is het verlangen om die fluistering hoorbaar te maken. Ik heb gekozen om via de ogen van Wijsheid te kijken naar een van de uitdagingen van onze stad: rust en verbondenheid vinden in het haastige leven van alledag. Voor mij is dit een uitnodiging tot verbeelding. Een kans om mijn stem te mengen met die van de stad, en te laten horen dat stilstand soms de beste manier is om vooruit te komen.

Maarten Douwe Bredero:

Oud & Wijs, toch

wat als ik toen had geweten

dat alleen vertwijfeling tot berusting leidt

je pas later beseft hoe te zijn

in liefde vanuit tegenstelling

wat als ik eerder had gevoeld

dat alleen binnenin zorg en schoonheid heersen

maar de buitenkant juist appelleert

aan ieders hang naar eigenwaarde

en zo vier ik steeds elke dag met

mijn bakstenen als baby huidje

mijn grachten als slanke ledematen

in geheim dat ik nog steeds mooi ben

Old & Wise, yet

what if I had known then

that only despair leads to resignation

you only realise later how to be

in love from contradiction

what if I had felt earlier

that only care and beauty reign inside

but the outside truly appeals

to everyone’s craving for self-esteem

and so I celebrate every day with

my bricks like baby skin

my canals like slender limbs

in secret that I am still beautiful

Motivatie van Maarten Douwe Bredero:

Als twintiger ondernam ik meerdere pogingen om te emigreren naar Canada. Opgegroeid op Curaçao trok de weidse ruimte van Noord-Amerika mij meer dan het volle Nederland. De tweede poging lukte bijna, na mij geschoold te hebben als metselaar op een Haagse vakopleiding. De liefde voor de baksteen als architectonisch materiaal is gebleven. Inmiddels roei ik als zestiger sinds een paar jaar vanuit een lokale roeivereniging onder meer over de Amsterdamse grachten. Natuurlijk ook verliefd geworden op dat deel van onze hoofdstad. Met al de verder opgedane levenswijsheid, leek een gedicht vanuit het perspectief van de vrouw – ook om verliefd op te raken – onvermijdelijk om deze verjaardag te markeren.

Jetty Dame:

Prudentia

Mijn lieve stad

Hier sta ik dan

Hoog boven stadse klanken

Prudentia, die naam is mij

sinds jaar en dag gegeven

In wijsheid ben ik nu

na jaren heel gedreven

Een spiegel in mijn rechterhand

verbeeldt de tijd in Nederland

Rondom mijn arm

een slang gedragen

Jaar in jaar uit

zovele dagen

Mijn blik dwaalt over jong en oud

die daar beneden gaan

¨Hoog Sammy, kijk omhoog” *

dan zie je mij daar staan

In weer en wind trotseer ik regen

Niets brengt mij uit balans

Mijn levenswijsheid is een zegen

Het past me als een bloemenkrans

Mijn lieve stad, mijn Amsterdam

Ik hoop je veel te geven

En goede raad is duur

Maar geloof me, en ik hou van jou

Voor jou ga ik door ´t vuur

Ik blijf standvastig, hoog verheven

boven het stadse plein

Ik blijf de stad mijn wijsheid geven

Dat zal in tijd mijn gave zijn

* Ramses Shaffy

Aline Gielkens:

De tekst van haar lied:

‘Mensen lopen over straat, ik zie wat mensen praten. Hoe gaat het met je, hoe is het op school, hoe is het thuis? Ik zag je laatst spelen, je huisje was vol Ben jij gelukkig?

Ik sta hier te kijken naar die blije gezichten. Niemand vraagt hoe gaat het met je. Hoe is het daarboven? Heb jij het koud?

Want ik ben het standbeeld op het koninklijk paleis en kijk naar de mensen op straat. Want ik ben het standbeeld van Amsterdam. Kan je mij niet horen of niet zien?

Ga met me mee naar hartje Amsterdam, ik sta hier al 300 jaar en heb gezien dat alles kan. Volg je hart en ga voor je dromen. En ben je de weg effe kwijt, vertrouw op je eigen wijsheid.

Want ik ben het standbeeld op het koninklijk paleis en kijk naar de mensen op straat. Want ik ben het standbeeld van Amsterdam. Kan je mij niet horen of niet zien? Ik ben het standbeeld van wijsheid.

Ben jij de weg kwijt? Weet je niet meer waar je naar toe rijdt? Je rijdt rondjes op de Dam. Ik weet dat jij het kan. Ik ben niet meer boos. Want ik ken je potentie. Grenzeloos. Ik ben met jou bekend: daarom geef ik je een tip: leef in het moment.’

Met dank aan gitaarleraar Robbert Suilen

(foto van Huub Zeeman)

Motivatie van Aline Gielkens:

Ik ben 11 jaar. Ik ben geboren in Beijing, China, en woon sinds mijn vijfde in Amsterdam. Zingen is mijn grootste passie en ik hou heel veel van Amsterdam. Ik vind het superleuk om met mijn ouders de stad te ontdekken en nieuwe plekken te zien.Voor mijn inzending heb ik een liedje gemaakt over het beeld van Wijsheid, Prudentia. Ik heb haar gekozen omdat je echt wijs moet zijn om symbool te staan voor een stad die zoveel heeft meegemaakt en zo bijzonder is als Amsterdam.

Mijn liedje gaat over wat Wijsheid tegen Amsterdam en ons allemaal zou zeggen. Het gaat over hoe belangrijk het is om goed na te denken, samen te zijn en op belangrijke momenten de wijsheid in jezelf te vinden. Ik heb dit liedje helemaal zelf geschreven en gezongen, en mijn gitaarleraar heeft me de afgelopen maanden geholpen. Ik hoop dat mijn liedje laat zien wat het beeld van Wijsheid ons kan leren. Stem op mij en laat mijn stem – en die van Wijsheid – klinken in Amsterdam!

Monique van de Griendt:

Beeldenstorm Amsterdam

Vrouwe Justitia staat te popelen. Hoog boven De Dam overziet ze wat wij beneden beweren. Elke dag valt haar alziend oog op een demonstratie. En een tegendemonstratie. Amsterdammers scanderen leuzen. Die brengen haar weegschaal uit balans. Wat zijn feiten? Wat belangen? Wie is goed en wat is het kwaad? Welk argument weegt het zwaarst?

Mensen met macht kijken niet naar haar. Ze draaien rondjes in hun eigen hoofd en kring. Ook voor de actievoerders lijken de beelden op het voormalig stadhuis uit zicht. Weten zij nog wat hun waarden betekenen? Wijsheid, Rechtvaardigheid, Waakzaamheid en Gematigdheid? Vrouwe Justitia staat voor rechtvaardigheid gebaseerd op wijsheid, haar weegschaal weegt goed en kwaad en haar staf verwijst naar de waarheid die altijd aan het licht komt.

‘Maar wat is waarheid?’ willen we weten. Vrouwe Justitia staat al eeuwen gevangen in brons, maar deze vraag lijkt nieuw. Zou de verwarring slechts een fase zijn? Ze heeft veel verontrustende ideeën en dwaalgedachten gezien op dit plein. Ze leidden tot geweld. Uiteindelijk overwon het goede. Een groot deel van de Amsterdammers bleef de waarden trouw die zij en haar zusters verbeelden.

Maar nu Amsterdam 750 jaar bestaat, lijken mensen te twijfelen. Zij zou ze willen leiden. ‘Kom mee!’, spoort ze haar zusters aan. Prudentia en Temperantia kijken aarzelend omlaag. ‘Wacht’, roept Vigilantia, ‘Ik schakel mijn brandweer in’. Voorzichtig dalen de zusters af, over de lange ladders. AT5 is al ter plaatse en Het Parool komt aangesneld. Vrouwe Justitia grijpt een megafoon: ‘Kom mee, ik ben Rechtvaardigheid, ik vertel je de waarheid. Jij en ook jij. Wij. Samen zijn wij onze beste kans. Volg mij!’

Motivatie van Monique van de Griendt:

Ik schrijf elke week bij Kantlijn. Ze vertelden over jullie website en het initiatief. Ik heb bijgaande bijdrage gemaakt over Vrouwe Justitia. Ik denk dat het belangrijk is dat zij zich weer laat zien en onder de mensen komt. Zodat ze ons kan uitleggen wat rechtvaardigheid precies is en dat het daarbij niet om ongefundeerde meningen gaat of over een gevoel, maar om een begrip waarover je samen kunt praten. Dat dan wel onder leiding van Vrouwe Justitia, die het op een goede manier inhoud kan geven en het gesprek in goede banen kan leiden. Ik denk dat Amsterdam (en de wereld) behoefte heeft aan dergelijke wijze leiders. Daar kunnen we met een gerust hart bij aansluiten, vertrouwende op de goede intenties, zodat de wereld weer rechtvaardiger wordt.

Jeannette de Haan:

Justitia en Vrede

Daar staan ze dan, daar boven op het dak.

Daarmee is tijd en eeuwigheid gegeven,

Dag in dag uit, jaar na jaar.

Als kind zag ik ze al daarboven

En demonstreerden we samen

Voor vrede op de aarde.

Nu ver te zoeken met al die oorlogen.

Maar toch…

daarboven kijken ze op ons neer

En knikken heen en weer.

Wil je geen oorlog, wil je vrede?

Begin dan nu en hier

En loop eens met je buren hand in hand.

En kijk dan eens naar boven

Als je gaat lopen op de dam.

En misschien… dan kijken ze terug

En komt er vrede in je hart !

Motivatie van Jeannette de Haan:

Ik ben gemotiveerd om een gedicht te maken… Omdat deze beelden er al jaren staan en Amsterdam de stad is, waar ik geboren ben en leef en woon. En er ook zou willen blijven samen met een ieder om mij heen, Met verschillende culturen, leuke mensen. Mooie grachten en met vele wensen De stad waar ik vrede na streef. En samen wil kunnen lopen en leven met de buren. Een feestje of gewoon naar de stad gaan om De beelden te zien en te gaan naar het paleis op de dam.

Peter van Helden:

Matigheid neemt het woord…en dit keer niet met mate!

Ik, Vrouwe Matigheid. Moet ik me schamen voor deze stad of me juist rot lachen? Wat ik aanschouw vanuit mijn verheven troon – wat tegenwoordig een helikoptervisie heet – is het volstrekt tegenovergestelde van matigheid: het roezemoest, toetert, gilt, luidspreekt mij schaamteloos in het gezicht. En er is niemand die naar mij opkijkt om zich eens goed af te vragen of het ook een beetje minder kan. Dat woordje is allang volledig verdwenen uit de Amsterdamse stadstaal. Kwam dat er ooit in voor dan? Minder? Haalde Jan Steen niet de inspiratie voor zijn onmatige bierfeesten en schranspartijen uit deze stad?! Hij hoefde er niet eens voor naar de krochten van de stad: alles gebeurt er openbaar, schreeuwerig, brutaal, vrijmoedig en vrijpostig.

Even lachen nu: Het is vijftig jaar geleden. Ik weet het nog als de dag van gisteren. Een naïef studentje uit het platteland drinkt een biertje met zijn vriendinnetje. Het is nog maar net aan. Ze hebben het – je gelooft het of niet – over matig/onmatig. Hij vertelt wat hij op zijn school geleerd heeft, uit het Grieks. ‘Alles met mate’. Het zal van de Epicureeërs stammen. En hij schrijft het voor zijn lief op een bierviltje (echt waar): mèdèn agãn. Zij moet lachen. Ondertussen beginnen ze aan een leven van mateloos geluk, verkenning van mateloze vrijpartijen en nog veel meer. Jaja.

In die jaren schreef een dominee van Zuid, Douwe Wouters, er nog een boekje erover. Hij had in 1975 samen met collega’s de Stichting De Regenboog opgericht voor hulp aan verslaafden, die natuurlijk allemaal model stonden voor mateloosheid en voor de geest van mateloosheid in die dagen. Die allemaal op zoek naar roes, flowerpower, blow in the wind, naar Amsterdam, mijn stad, kwamen voor een flinke teug mateloosheid.

Mijn studentje kwam ook helpen op de Kloveniersburgwal, in wat nog altijd De Kloof is. Maar het was niet meer te stelpen: de geest was uit de fles en dat bleef-ie.

Hij trouwde en kreeg een kind en ja, dat was het dan: de stad uit, naar het gezonde groen. In 1978 ontvluchtten ze die ‘verrukkelijke, gekke rotstad’. Weet iemand het nog: de titel van het boek over Amsterdam bij haar 700-jarig bestaan. Een treffende titel, die ik nu, vijftig jaar later, node mis.

Ergens in zijn bagage nam deze Amsterdammer, die de Nieuwmarktrellen nog meemaakte en in de Staatsliedenbuurt had meegeholpen met kraken, de mateloosheid uit onze stad mee. Zijn kinderen zongen jaren later: NO NO LIMITS. Die gingen naar

Lowlands voor de grenzeloosheid, want hun taal zei: THE SKY IS DE LIMIT…of toch ook die niet, nu ergerniswekkende kapitaal-idioten hun ruimtereisjes maken om te kijken of er een voortzetting is van hun grenzeloze en mateloze leventje.

Denk je eens in, lieve lezer, hoe het voor mij moet zijn als Vrouwe MATIGHEID! Ik voel met bespot, in mijn gezicht uitgelachen, en vooral: ongezien. ‘Ze’ komen om Amsterdam te zien, te ervaren, nacht- en dagleven, maar wie ziet mij? Met mijn zweepje? Zweepje? Ik weet het: dat wil niemand nog. Handhaving van grenzen, fatsoen, controle, laat staan straf in de vorm van boetes. Nou, dat ‘handhaven’ hoef ik ook echt niet te doen. De stad straft zichzelf al: hopen straatvuil, terugkerend straatvuil, altijd straatvuil, niet weg te werken noch weg te denken straatvuil. Gevolgen van overvloed, met als gevolg slordigheid, anarchisme, vrijheid blijheid en leve de lol. Als ik even opzij kijk, zie ik de bootjes met hun joelende overbevolking, zwaaiend met bierblikjes, wijnflessen, dag en nacht. Beneden zie ik de eindeloze massa’s mensenstromen, zigzaggende scootertjes, fat-bikes, razende fietsers. Ja, kom op, ik mag toch wel een beetje moralistisch zijn? Met mate dan. Zucht.

Alleen ergens onder mijn degelijke masker zit een stemmetje dat mij aanroept en zegt: als dat er nu allemaal eens niet zou zijn, dat grensverleggende, dat migrerende, dat onstuimige en eindeloos meanderende, dat broeierige en dat bruisende – wat zou er dan van Amsterdam zijn: een stille, saaie, deftige stad, brrrr. Stiekem geniet mijn ondeugende ik dus ook van al dat lawaai en die rotzooi. Het hoort er bij, het is het Amsterdam, waar ik hartgrondig, om niet te zeggen ‘mateloos’ van hou, wat er ook gebeurt, hoe ver weg ook de balans tussen maat en vrijheid.

Motivatie van Peter van Helden:

Ik studeerde van 1971-1978 in Amsterdam, woonde op vijf verschillende adressen, vooral in Oud-West en komt nu weer terug, wekelijks voor het bijwonen van de vieringen in de oecumenische Dominicuskerk aan de Spuistraat. En om te genieten van die grenzeloze mensenzeeën, de demonstraties, de parken, de musea, de stille plekken, de gekte en de genialiteit, het gestoei en geworstel om de openbare ruimte, het vuil en de schoonheid. Kom maar door, Amsterdam!

Roxanne Hellevoort:

Matigheid

Alles alles alles

niet te vangen ben ik

kaders bleken toegangspoorten

vastomlijnd werd uitgebroken

ik viel stil en gaf me over

armen wijder dan de hemel

hart brak open

niemand komt aan wie ik worden wil

niemand komt aan hoe ik kijk

niemand komt aan wie ik liefheb

niemand komt aan dat ik alles, alles, alles wil omarmen

ze proberen me te vangen

me te kapen

bezetters van hoofden en lijven

bewakers van harten en blikken

wijzend, roepend, woest gebarend

blijf binnen

blijf bezig

blijf bang

sluit ons af of op of uit

sla ons lam of door of over

onze handen blijven zoeken

door het donker

en ze zullen elkaar vinden

door muren en door grenzen

reikend naar een wonder

dat geen wonder is maar waarheid

elk moment opnieuw te kiezen

boeien afgeslagen

zwaard in schacht

schild van gras en wolken

alles alles alles 1

harnas van zout water

ik veeg je tranen weg en zeg

heel zacht

meer voor mezelf

ik doe niet mee

ik weiger niet te kijken

naar wie jij bent

ik weiger niet te zien

dat wij wij zijn

kom hier

Motivatie van Roxanne Hellevoort:

Een oproep tot matigheid is in mijn beleving activistischer en actiever dan het woord doet vermoeden. Matigheid gaat voor mij over de deugd om het vormen van een oordeel zo lang mogelijk uit te stellen. Alles om ons heen schreeuwt om onze aandacht, probeert ons te verdelen in verschillende kampen, voors en tegens. Maar er is een onbeschrijfelijke rijkdom te vinden in de ruimte tussen mij en ‘de ander’; het kost alleen meer moeite om dat te zien. Het vraagt om een open vizier.

Matigheid is voor mij bewust kiezen voor het open houden van mijn hart, ook al roept alles om mij heen om het tegenovergestelde. Zonder onrecht of pijn te minimaliseren, zonder weg te kijken, maar ook zonder mijzelf en daarmee de ander te vervreemden van dat wat ons mens maakt: een gedeeld verlangen naar liefdevolle aandacht, gemeenschap en vriendschap.

Deze tekst rolde op een ochtend het papier op. Een zachtmoedig protest tegen het beklemmende van ‘verdeel en heers’; een uitnodiging om nauwkeuriger te kijken, voorbij meningen, voorbij wat een ander ‘anders’ maakt. Ik weiger mijn liefde in te perken vanwege jouw anderszijn. Als jij huilt wil ik je hand vasthouden, ook al verschillen je waardes radicaal van die van mij. Mag dat?

Ferry de Jongh

AMSTERDAMSE SMOELENMATRIX

In 1946 werd het motto’ Heldhaftig, Vastberaden en Barmhartig’ door koningin Juliana aan Amsterdam geschonken voor de houding van de Amsterdammers tijdens de tweede wereldoorlog. Artus Quellinus ontwierp rond 1656 de beelden Prudentia, Justitia, Vigilante en Temperantia. Pax en Atlas op het dak zijn ook van zijn hand. Als we de waarden van Juliana mixen met de waarden van Quellinus ontstaat er een interessante waardenmatrix, die verbeeldt waar de Amsterdammer voor staat. De Amsterdamse Smoelenmatrix is de verbeelding van deze waarden.

Beeldverhaal van Linda Maters: Bekijk hier het beeldverhaal.

Beeldende kunst van Willem Rasing:

Motivatie van Willem Rasing:

In een tijd van chaos en dreiging kun je niet overal schijt aan hebben. Uitkijkend over de Dam met zijn vrijheidsmonument en duiven die de vrede symboliseren kwam ik tot bijgevoegde verbeelding. Men zal een standpunt in moeten nemen

Lennard Roubos:

Kinderen van het licht

In de vroege ochtend groeit de rij met wachtenden op het Oude Kerkplein. Sommigen nog met een biertje in de hand, alsof ze direct vanuit de kroeg naar het concert zijn gekomen. De sfeer is bijzonder en sereen; er heerst wel een bepaalde opwinding. Het zo jonge fenomeen uit Chili maakt immers zijn opwachting in dit bijzondere muziekweekend. De verwachtingen zijn hoog gespannen. Een voor een betreden we de kerk. Het gehele weekend staat in het teken van het ‘Playing the Cathedral’ festival.

Hoewel geboren en getogen in Amsterdam liggen mijn ‘roots’ – en zeker die van mijn ouders – in de Haarlemmermeer. Tot zo’n 35 jaar geleden woonde daar mijn opa op een erf met wel 4 generaties.

Hij was stekeblind, kon alleen het witte doek van passerende zeilboten nog onderscheiden, maar hij speelde wel orgel als de beste, vroeger ook in de Gereformeerde Kerk van Oude Wetering. Van hem moet ik mijn voorliefde voor muziek overgedragen hebben gekregen, inclusief die voor orgelmuziek.

In de vroege jaren ’70 bezocht ik al de Oude Kerk om er Feike Asma het orgel te horen bespelen. Ik bevond me daar in het gezelschap van overwegend oudere mannen, allemaal lid van een gezelschap van orgelvrienden. De laatste orgelklanken stierven weg en voor mij stond een man op onder het uitroepen van: ‘Bravo, Bravo!’ De andere aanwezigen sloten zich bij hem aan. Een toegift volgde. Heel imposant.

Krap een halve eeuw later zit ik opnieuw in de Oude Kerk, nu op ‘n zaterdagochtend, in alle vroegte. Een toegangskaartje had ik diezelfde ochtend zo rond half zes nog online via ‘Ticketswap’ kunnen bemachtigen. Het concert van de Chileens-Amerikaanse organist-componist-DJ Nicolás Jaar was stijf uitverkocht. Ik had zelf nog nooit van hem gehoord, maar een modern muziekspektakel om zes uur in de ochtend in de Oude Kerk, dat moest wel heel speciaal worden. Het was doodstil in de afgeladen monumentale kerk, die vooral gevuld was met jonge lui, ‘hipsters’. Ik was een van de zeer weinige

uitzonderingen. Zelden zal een zaterdagochtend op het Oude Kerkplein op zo’n sfeervolle wijze zijn ingeluid, terwijl het prille zonlicht zich een weg baande door de hoge glas-in-lood kerkramen heen.

Pas na afloop begreep ik via Max, mijn nieuwe expat buurman uit Londen, hoe bijzonder deze nog zo jonge musicus was en wat voor een naam hij zich reeds verworven had. En Max zou er zelf ook heel graag bij geweest zijn, maar hij had voor hem en zijn moeder alleen 2 tickets kunnen bemachtigen voor het concert van Philip Glass, dat van datzelfde culturele festival deel uitmaakte. De kerk die het jarenlang – vanwege een grondige renovatie – zonder orgel had moeten stellen, werd 7 eeuwen na de oorspronkelijke opening opnieuw ingewijd.

Nog heel vaak denk ik terug aan die zeer memorabele ochtend in mei 2019. Maar ook aan mijn opa die zijn orgel in de woonkamer kon laten klinken als het Vater Müller orgel in de Oude Kerk. Hij zou genoten hebben van deze bijzondere organist, mogelijk ook van al die hipsters en zeer zeker van het fraaie strijklicht dat de kerk binnenviel. Heel zachtjes, ver weg, hoor ik hem ‘Bravo’ mompelen ……….

Amsterdam, februari 2021

Motivatie van Lennard Roubos:

Verbinding in de Wallenbuurt. Zie pdf van buurtorganisatie Wallenkrant. De tweede bijlage geeft de organisatie weer die ik in oktober 2023 heb opgericht en die een verbindende rol vervult in de buurt rondom de Oude Kerk. Vorig jaar is deze een stichting geworden en zo’n 200 vrienden hebben zich al aangemeld. De bewonersorganisatie is mijn gift aan de jubilerende stad, mijn Amsterdam.

Niek Satijn:

Wacht even Amsterdammers,

voordat jullie met zijn allen naar de A10 gaan. Ik kom naar beneden want ik wil niet uit de hoogte doen. Mijn slang vindt het geen goed idee en mijn spiegel kan het niet overzien, maar mijn gewaad is net gerestaureerd na drie-en-een-halve eeuw. Dat werd tijd, het was compleet groen uitgeslagen. Quellijn, die het ooit ontwierp, kan weer blij zijn. Wat vind je ervan? Speciaal voor de verjaardag van de stad.

Ik weet niet of je me goed kent. Ik sta daar steeds boven op het stadspaleis. Maar niet zonder reden. Ik beeld jullie ‘gezond verstand’ uit. Daar is lang over nagedacht en dat moet je zelf ook doen voordat je gekke dingen zegt. Mijn motto vandaag is ‘Als het over ons gaat, hebben we het over iedereen’. Wat je geschiedenis ook is, je afkomst of je huidskleur, we zijn allemaal Amsterdammers. Dat schept een band.

Meestal reageert mijn slang voorzichtig, soms opeens instinctief. Dan kan hij fel zijn en een beetje achterdochtig. Gelukkig heb ik ook een spiegel die me wat kan leren over geschiedenis en verschillende zienswijzen.

Wat is waar, wat niet. De slang kan sluw zijn maar de spiegel liegt niet. Afijn, dit is mijn goede raad voor jullie allemaal. Pak je rust voordat je je mening vormt. Het kan best anders in elkaar zitten dan je dacht. Echte democratie is evenveel luisteren als praten. Dat doe je met elkaar, logisch.

Ik heb een versje bedacht voor het jubileum van de stad. Slang vond het aanstellerij. Het zou het couplet van een smartlap kunnen worden, maar ik kan het niet zingen vanaf het dak:

‘Een dam wordt een wal,

beschutting een muur,

de zandweg een straat.

Een steen wordt een huis,

de vreemdeling buur’.

Gefeliciteerd Amsterdam!

Motivatie van Niek Satijn:

De symboliek van Prudentia is een voorbeeld voor de Amsterdammers. Voorzichtigheid, handelen met beleid, gezond verstand zijn haar oorspronkelijke deugden. Voor vandaag de dag kunnen die vertaald worden naar verantwoordelijkheid, menselijkheid, evenwichtigheid en nuancering.

Door het uitdragen van deze waarden kan de stad leefbaar en welvarend blijven. Onderlinge verschillen tussen bewoners mogen de eensgezindheid, saamhorigheid en verdraagzaamheid niet in de weg staan. De uitdagingen van de toekomst kunnen alleen tegemoet getreden worden in het besef van de geschiedenis en met de betrokkenheid van alle bewoners van Amsterdam. Onverschilligheid kan de vooruitgang ondermijnen.

De ‘voorzichtigheid’ van Prudentia betekent niet onbezonnen of overmoedig maar weldoordacht vooruitzien en durven ondernemen.

Met zulke grote woorden kun je Prudentia niet tot leven wekken. Het is lastig een toon te vinden die iedereen kan verstaan. Ik heb gekozen voor een eenvoudige maar heldere boodschap. Prudentia is de gewone Amsterdammer.

Gerard Scharn:

Vigilantia

met mijn bronzen blik gericht op de eeuwigheid

zie ik dingen die verborgen blijven in het duister

van een maanloze nacht en ik hoor de echo van

amsterdam huilt waar het eens heeft gelachen

overstemd in babelonische spraakverwarring

het geratel van rolkoffers het koeren van duiven

de haan aan mijn voeten heeft reeds tweemaal gekraaid.

Motivatie van Gerard Scharn:

Waar en wanneer ik las dat er bijdragen gevraagd werden voor de beeldenstorm Amsterdam kan ik mij niet meer herinneren, wel dat ik vastbesloten was hieraan te voldoen. Daarna de research over de herkomst en de betekenis van de beelden en haar attributen. Ik koos Vigilantia maar had nog geen idee hoe haar in een kort gedicht recht te doen en het zal wel een raadsel blijven waarom ik twee regels uit ‘Amsterdam huilt’ van Rika Jansen citeer. Een lied waarvan ik nog steeds kippenvel krijg bij het beluisteren ervan, niet alleen van de tekst maar ook van de melodie die iets synagogaals heeft, tijdloos en eerie, unheimisch als een voorafschaduwing van nog meer leed. Waakzaamheid blijft dus geboden!

Mijn band met Amsterdam kan kort worden samen gevat. Twee keer inwoner geweest, eerst als beroepsmilitair der zeemacht voor een opleiding, later als student Duits aan de universiteit verdwaald in het uitgaansleven. Met mijn vader een geboren Amsterdammer ging ik als kind regelmatig naar mijn oma die in de Westerdokstraat woonde om haar verjaardag te vieren en om aapjes te kijken in Artis.

Una Skulic:

Amsterdam

Een deel van mij hoort hier thuis en dat zal altijd zo blijven. Hoe graag ik ook zon en zee heb, is het koude en sombere Amsterdam en onlosmakelijk deel van mijn bestaan. Fietsen langs de Groenburgwal, wegdromen langs de Amstel en jezelf weer
terugvinden op het Leidseplein. Wanneer je in de stad opgroeit, heeft elke plek een verhaal. De stad is een boek en de straten zijn alle pagina’s die door mij worden geschreven. Achter het Berlage Lyceum was mijn eerste kus en in het Vondelpark heb ik voor het eerst gedronken.

Het is lastig om deze verhalen niet te verbinden met de plekken waar ze hebben plaatsgevonden. Het is alsof ze altijd al hebben bestaan, bevroren in het verleden, de toekomst en het heden. De momenten die ongekend moesten gebeuren en slechts wachtten op mijn aanwezigheid om ze de realiteit in te sleuren. Een lot dat was bepaald voor de plekken. Denkend aan wat de stad voor anderen betekent, mensen die voor mij hebben bestaan en mensen die nog zullen bestaan. Eindeloze verhalen die door anderen op dezelfde plekken geschreven zullen worden.

Het is bijna onmogelijk om de stad niet te romantiseren, in zijn geheel. Het lelijke en het mooie. Wanneer het in december vriest en je voelt hoe het je botten onder alle kledingstukken raakt, en wanneer de lente ons bezoekt en haar liefde schenkt aan de natuur die de stad omringt. Wanneer de Sakura-boom in Zuid weer vol in bloei staat en het onmogelijk is om niet te glimlachen terwijl de warmte van de avondzon je bleke en uitgeputte gezicht omhelst.

Amsterdam is het mooist wanneer hij er altijd voor je zal zijn, het maakt hem niet uit waar je bent of waar je naar toe zult gaan. Hij reist voor altijd met je mee.
Mijn stad.

Motivatie van Una Skulic:

Ik ben 21 jaar oud. Ik ben geboren en getogen in Amsterdam. Ik heb me altijd enorm verbonden gevoeld met Amsterdam door zijn schoonheid en rijke geschiedenis. Ik zou graag willen meedoen omdat ik al mijn hele leven graag schrijf en ik de stad op deze manier zou willen bedanken voor zijn bestaan! Daarnaast lijkt het me ook heel vet om hier überhaupt onderdeel van te mogen zijn!

Onno-Sven Tromp:

PRUDENTIA

Ik sta al eeuwen hier, in weer en wind,

kalm uit te kijken over een groot plein.

Vanaf mijn plek lijkt iedereen zo klein,

een oude vrouw, een vader met een kind.

Ik word hier ‘s ochtends door de zon verblind,

maar vind mijn uitzichtpunt nog altijd fijn.

Een plein waar iedereen zichzelf kan zijn,

een stad die mensen met elkaar verbindt.

Dit plein waar onze stad de woorden geeft

aan strijders, boze burgers en passanten,

die voor hun vrijheid komen demonstreren.

Ik luister, om te weten wat er leeft,

naar kunstenaars, rebellen en migranten,

want van hun stem kan ik het meeste leren.

Motivatie van Onno-Sven Tromp:

In deze woelige tijden en woelige wereld hebben we behoefte aan wijsheid. Hoe zal onze toekomst eruitzien, en wat voor toekomst willen we eigenlijk? Om zulke vragen te kunnen beantwoorden, zouden we goed naar elkaar moeten luisteren. Luisteren naar elkaars verhalen, om elkaar beter te leren kennen. Pas als je naar iemand kunt luisteren en je in staat bent om je in die ander te verplaatsen, ben je werkelijk wijs.

Brigitte Vonck-Makkinje

Matigheid

Matig je snelheid

zodat je kan zien

wat er echt gebeurd

Matig je oordeel.

zodat er misschien

een gesprek ontstaat

Matig je haast

En drink je koffie

Lekker to stay

Matig jezelf daar

Waar je te veel

Van de aarde vraagt

Matig het oordeel

over jezelf,

je bent prachtig gemaakt.

Geef ruimhartig

waar liefde te kort is,

anders blijft alles zo matig.

Motivatie van Brigitte Vonck – Makkinje:

Soms fiets ik in de stad en dan denk ik. Kan het allemaal niet wat minder. Minder hard, minder afval, minder gehaastheid en minder oordeel over anderen en over jezelf. Ik heb een kort maar krachtig gedicht over matigheid, wat je wel met de juiste klemtoon moet lezen, zodat het het verhaal goed verteld.

Aristide Weitenberg:

Temperantia

Tempering, zelfbeheersing en matiging

Drie woorden voor hetzelfde

Vanaf het dak van het paleis

vraag ik u, burgers, om matigheid

Matig uw consumptie,

uw drang naar meer, naar nieuw

en neem genoegen met wat u hebt

Matig het verlangen naar eeuwige groei,

aangewakkerd door verkopers,

door snakkers naar meer

Matiging, dat is geen falen

dat is geen blijk van gebrek aan lef

Matiging, dat is beheersing

Niet toegeven en niet meelopen

Maar matig nooit uw naastenliefde

uw appreciatie voor anderen

en uw dankbaarheid daarvoor

Matig ook nooit in ambities

om te vergroenen, te verkoelen

de stad als levende natuur

En ik, ik matig nu mijn toon

om nog eens 750 jaren

waar te nemen wat u leert en bereikt.

Motivatie van Aristide Weitenberg:

Ik ben geboren en getogen in deze stad. Opgroeiend om de hoek van Albert Cuypmarkt en later op
verschillende plekken in de stad gewoond. Ik zie de stad om me heen veranderen, groeien, uitbreiden en
versnellen.
Sommige aspecten vind ik mooi, maar matigheid sprak mij direct aan omdat ik om mij heen steeds meer
een gebrek daaraan ervaar.
Enerzijds verzet ik mij tegen de heiligverklaring van de consumptiemaatschappij als zijnde de enige
manier om op deze planeet te kunnen leven. Anderzijds erger ik mij aan het steeds verder teruglopende
wederzijdse respect en begrip tussen mensen.
Tot slot voel en zie ik mijn leefwereld steeds verder verstenen en daardoor minder leefbaar worden.
Vandaar dat ik de viering van Amsterdam 750 jaar graag aangrijp om daar woorden aan te wijden. Ik
schrijf puur voor m’n plezier, omdat taal iets moois is waar je mee kunt spelen en waarmee je mooie en
ook nieuwe dingen kunt creëren.

Jeroen van Wijk:

Hanenzang

Ze landen op mijn armen, de duiven verjaagd

door lachende kinderen. Ik neem slechts waar:

een flits op het plein, een moment

vastgelegd door mensen

die tijd en ruimte proberen te vangen

in de palm van hun handen.

Lang genoeg sta ik al ongeroerd boven de menigte

om te weten dat onze levens als klinkers stromen,

dat het belang van nu morgen vaak vergeten is

en men liever wacht, dan vraagt om vergiffenis.

Maar ik heb de westerwind horen draaien,

de zon feller op mijn gesteente voelen branden,

de regen harder op de rotsen horen kletteren

en de mensen alsmaar radelozer ratelen.

Niks ontgaat mij: het vallen van de stenen

het klateren van ruiten, het huilen van zij die denken

dat het te laat is te veranderen, omdat zij waren vergeten

voor het onheil te blijven waken.

Vrees, wees ongerust, maar weet

dat zelfs in onze zelfgemaakte duisternis

mijn toorts zal blijven branden,

zoals het geschreven woord, dat rust in mijn handen:

‘En in het donkerste van dagen zullen wij samen

moedig waken tot het kraaien de dageraad zal breken.’

Motivatie van Jeroen van Wijk:

Ik ben geboren en getogen in Amsterdam. Als kind rende ik vaak achter de duiven aan op de Dam, nog onwetend van de betekenisvolle plek waarop ik me bevond. Toen ik ouder werd, begon ik met een andere blik naar de Dam te kijken en kreeg ik veel meer waardering voor het verhaal en de esthetiek die erachter schuilt.

Momenteel woon ik in Leiden, waar ik mijn master Literary Studies heb gehaald, maar Amsterdam voelt nog steeds als mijn thuis. Gelukkig kom ik er wekelijks langs voor mijn deeltijdstudie aan de Schrijversvakschool Amsterdam.

Na mijn studie besloot ik een grote sprong te wagen en mijn carrière als dichter en schrijver te starten. Inmiddels ben ik in talloze literaire tijdschriften gepubliceerd en draag ik regelmatig voor op verschillende evenementen. Het is mijn droom om iets in de vorm van poëzie terug te kunnen geven aan de stad die mij heeft gemaakt tot wie ik nu ben.

Ik heb het standbeeld ‘Vigilantia’ gekozen, omdat ik zelf ook altijd waakzaam ben. Dat kan gaan over alert zijn voor zakkenrollers als over grote maatschappelijke veranderingen, zoals klimaatverandering. In mijn gedicht heb ik geprobeerd om in de huid van het standbeeld te kruipen. Waar zou het beeld op letten? Wat valt er allemaal op? Wat voor frustraties zou het voelen? Zou het ons ergens voor willen waarschuwen? En als het donker wordt – letterlijk of figuurlijk – biedt de brandende toorts dan hoop op een nieuwe dageraad? Het gedicht is zowel een waarschuwing als een geruststelling, en bevat kleine elementen van de andere standbeelden, omdat ik van interdisciplinariteit hou. De toon is zowel klassiek als modern, bevat hedendaagse thema’s en leent zich goed als voordracht. Opmerking: Ik vind het een superleuk initiatief en ben blij dat ik (hopelijk) iets voor mijn stad terug kan doen!

Paul Zwarenstein:

BEELDENSTORM

De vraag is, durven Wij naar de Geschiedenis te kijken en durven wij ervan te

leren om dan het woord Rechtvaardigheid op deze tijd te plakken?

Ik sta hier op het dak van het Paleis met bevroren ogen te kijken naar de mensen

beneden mij. De stilte doet vermoeden dat ieder zich houdt aan de traditie van het

herdenken, 4 mei, de offers die gebracht zijn en waar mensen hun leven voor

hebben gegeven.

Maar wat als de minuten stilte en de gewijde sfeer niet meer is dan de schuld

die wordt afgekocht. Het kwartje dat in de collectebus valt. De aflaat die in de

stilte wordt gebiecht.

Eén van de rijkste landen van de wereld, wij herdenken de Oorlog terwijl de

oorlog nooit is opgehouden en de pijn hartverscheurend verder gaat en het land

meer wapens wil om “de Vijand” tegen te houden.

Maar de vijand zit in onszelf en die is niet met wapens tegen te houden.

Rechtvaardigheid is een rekbaar begrip. De vijand wordt bepaald door de macht

en juist die macht staat beneden toe te kijken hoe de kransen worden neergelegd.

Boven op het dak van het Paleis slalom ik door mijn versteende hersenpan,…

“De mens wil niet leren, wij leren vergeten”.

Motivatie van Paul Zwarenstein:

Vijftig jaar geleden ben ik betrokken geweest bij de tour van De Engel van Amsterdam. Net gezakt voor het toelatingsexamen voor het conservatorium vraagt de vrouw van mijn gitaarleraar of ik een baan wil bij een theaterproductie. Zo rol ik bij de musical van Jasperina de Jong binnen. Een groots spektakel in het kader van het 700 jarig bestaan van Amsterdam.

Als inspeciënt reisde ik mee, 250 voorstellingen in alle grote theater van Nederland. 50 jaar later zing ik twee nummers in de West Best Talkshow in het Clifford Theater. Ik ben 74 en hoor daar de aankondiging van de Beeldenstorm. De vier beelden op het Paleis op de Dam die uitkijken op de Dam, op de stad en als maar verder, want er zijn grenzen voor de ogen van de stenen beelden.

De INZENDINGEN

Prudentia - Wijsheid

Justitia - Rechtvaardigheid

Temperantia - Matigheid

Vigilantia - Waakzaamheid